WIEK PÓŁCIENIA

Wystawa Wiek półcienia składa się z prac artystycznych z ostatnich pięciu dekad, bazujących na obserwacji i wizualizacji przemian zachodzących na kuli ziemskiej. Stanowi przestrzeń do dyskusji na temat „zarządzania nieodwracalnym” oraz nowych form solidarności, empatii i bycia razem w obliczu kryzysu klimatycznego.

Żyjemy w czasach planetarnej zmiany, która dotyczy nas wszystkich, bez wyjątku. Zmiany klimatyczne wpływają na każdą sferę życia, także na myślenie o sztuce – systemach jej produkcji, dystrybucji, jej społecznej funkcji oraz jej relacji do innych dyscyplin, przede wszystkim nauki.

Audioprzewodnik. Muzyka, opracowanie dźwiękowe: Paweł Kulczyński, głos: Marta Zięba.

Wstęp do wystawy. Udźwiękowienie: Paweł Kulczyński, głos: Jakub Antosz

Аудіо впровадження до вистави „Вік півтіні. Мистецтво в часи планетарної зміни” українською мовою. Голос: Тарас Гембік / Taras Hembik

Mapa-pomocniczka powstała po to, żeby ułatwić poruszanie się w przestrzeni wystawy. Z nią bez problemu odczytasz znaczenia prac artystycznych. Na mapie nie ma opisu wszystkich rzeczy. Są za to propozycje pytań, które sprzyjają samodzielnemu odbiorowi dzieł sztuki. 

Pobierz mapę pomocniczkę (PDF)

Tytuł wystawy zaczerpnęliśmy z książki Upadek cywilizacji zachodniej. Spojrzenie z przyszłości Naomi Oreskes
i Erika M. Conwaya z 2014 roku, w której „wiekiem półcienia” nazywa się nasze czasy widziane przez bohatera z przyszłości jako „okres antyintelektualizmu, który (...) uniemożliwił podjęcie działań opartych na wiedzy naukowej”. Jesteśmy świadkami tego procesu: ustalenia nauki przestały być postrzegane jako rozstrzygające, nie przekonują ludzi do działania.

Wystawa Wiek półcienia obejmuje pięć dekad i wskazuje na wzmożenie refleksji środowiskowej w sztuce przełomu lat 60. i 70. XX wieku oraz w drugiej dekadzie XXI wieku.

Ten pierwszy okres wiąże się z intensyfikacją ruchów pacyfistycznych, feministycznych i antyrasistowskich oraz formowaniem się współczesnego ruchu ekologicznego. W tym samym czasie pojawiły się również nowe zjawiska artystyczne, takie jak konceptualizm, anty-forma czy sztuka ziemi (land art, earth art). Artystki i artyści, wprowadzając „geologiczne” myślenie o sztuce, korzystali z nietrwałych, organicznych materiałów lub dążyli do całkowitej dematerializacji dzieła. 
 

Sztuka ziemi to dla nas dużo więcej niż nurt sztuki zachodniej charakterystyczny dla przełomu lat 60. i 70. XX wieku. Podążając za myślą pakistańskiego artysty i aktywisty Rasheeda Araeena oraz czerpiąc z jego programu eko-estetyki, poszukujemy „globalnej sztuki planetarnej zmiany”. Działania związane z kanoniczną sztuką ziemi, takie jak Throwing a Stone around MacGillycuddy's Reeks Richarda Longa, w której autor podąża za wyrzucanym przed siebie kamieniem, plany „terraformowania” Roberta Morrisa czy program telewizyjny Gerry’ego Schuma (przykład użycia nowych mediów do popularyzacji „organicznej” sztuki uprawianej na pustyniach czy w lasach), sąsiadują na wystawie z pracami z XXI wieku – służącymi ekologicznej edukacji (Futurefarmers, Ines Doujak, Center for Land Use Interpretation), protestowi (Suzanne Husky, Akira Tsuboi) czy też  odwołującymi się do duchowości i ezoteryki (Shana Moulton i Nick Hallett, Teresa Murak, Czekalska i Golec).

W obszarze zainteresowań uwrażliwionych na zmiany środowiskowe artystek i artystów znajdują się takie zagadnienia jak: antropocen, chtulucen, denializm klimatyczny, dług klimatyczny, ekobójstwo, geoinżynieria, kapitalizm paliw kopalnych, kapitałocen, koniec natury, nieodwracalność, Nowa Pangea, postantropocentryzm, szóste wielkie wymieranie, terraformowanie, zwrot planetarny.

Wszystko to jest kontekstem dla sztuki ziemi, która w tym ujęciu nie jest przypisana do żadnego medium, specyficznego materiału czy też regionu geograficznego. Może objąć także działania, które nie funkcjonują pod szyldem sztuki. Jednym z przykładów byłyby lodowe stupy z Ladakh – tworzone przez inżyniera Sonama Wangchuka lodowce, o fascynującej formie i jasno przypisanej funkcji, jaką jest zaopatrzenie w wodę mieszkańców pustyni położonej u podnóża Himalajów.

Sztuka z pewnością nie ochroni nas przez katastrofą, ale pomoże nam uzbroić się w dziwne narzędzia, służące pracy wyobraźni i współodczuwania.
Mierle Laderman Ukeles, w swym pamiętnym manifeście z 1969 roku, postawiła pytanie:

W Kinie półcienia regularnie publikujemy nowe i historyczne prace artystyczne, związane z refleksją środowiskową i ekologiczną. Obok fragmentów filmów, które zostaną zaprezentowane na wystawie w Muzeum nad Wisłą, sięgamy także po inne materiały filmowe, zgromadzone podczas pracy nad wystawą.

Prezentujemy pierwszy numer gazety „Wiek półcienia”, który pełni funkcję przewodnika po, wciąż czekającej na swoje otwarcie, wystawie Wiek półcienia. Sztuka w czasach planetarnej zmiany.

Publikacja zawiera kompletny katalog ponad siedemdziesięciu prac artystów i artystek biorących udział w wystawie. Autorem projektu graficznego jest Jakub de Barbaro.

Pobierz przewodnik w formacie PDF

„Halo, tu Ziemia” to dział robienia rzeczy, a zarazem dziecięca część gazety „Wiek półcienia”.

Gazeta " Halo, tu Ziemia" towarzyszy wystawie Wiek półcienia. Sztuka w czasach planetarnej zmiany w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. W dziale robienia rzeczy będziemy odkrywać świat wspólnie z kamieniem, który jest mądry i stary, bo ma prawie tyle lat, co Ziemia. Czego dowiemy się od kamienia?

„Wiele osób wolałoby, żebym siedział cichutko gdzieś na pustyni, bo boją się, że jeśli zaczniemy troszczyć się o środowisko naprawdę, to oni stracą swoje pieniądze, na przykład dlatego, że upadną ich firmy. A przecież nawet za największe pieniądze świata nie da się kupić nowej planety!”

Pobierz publikację w formacie PDF

Publikacja towarzysząca pracy „Projekt naprawczy po trzęsieniu ziemi” Nishiko.

W katalogu znajdują się historie obiektów znalezionych przez artystkę po tsunami, które nawiedziło wybrzeża Japonii w 2011 roku.

Pobierz publikację w formacie PDF